نوروز در ایران

 

نوروز بزرگ ترین جشن بهاری در جهان و بزرگ ترین جشن باستاین ایرانیان است. از کرد و آذری گرفته تا بلوچ و لر و فارس این جشن را باشکوه برگزار می کنند و این همان چیزی است که ایرانیان برای یکپارچگی به آن نیازمدند. نوروز بهارانه ای است که روایت های تاریخ درباره پیدایش آن بسیار گوناگون است.

می دانید قدمت و پیشینه تاریخی نوروز به چه زمانی بر می گردد و روند تحولات تاریخی آن چگونه بوده است؟ ریشه های نوروز را باید از پنج هزار سال پیش در سرزمین سومر و تمدن های آن زمان جست و جو کنیم. نوروز جشنی است برخاسته از دل تاریخ وطن ما و به هیچ قوم، مذهب و ملتی جز ایرانیان تعلق ندارد، اما بعضی بر این اعتقادند که نوروز جشنی زرتشتی است، در حالی که زرتشتیان همانند دیگران نوروز را به عنوان یک جشن ملی پذیرفته اند. در نوروز چیزی وجود ندارد که اقوام و مذاهب دیگر با آن مخالفت کنند و به همین دلیل نوروز با ظهور اسلام مهر تائید خورد. در کتاب«بحارالانوار» مرحوم علامه مجلسی، درباره نوروز روایات متعددی نقل شده است و 45 صفحه از این کتاب به موضوع نوروز اختصاص دارد که به یک نمونه از آن اشاره میکنیم. معلی بن خنیس نقل کرده است که روز نوروز بر امام جعفر صادق(ع) وارد شدم. امام(ع) فرمود:«آیا این روز را می شناسی؟» عرض کردم:«این روزی است که ایرانیان آن را بزرگ شمارند و به همدیگر هدیه می دهند». سپس امام فرمودند: همانا نوروز روزی است که پروردگار جهان از بندگانش پیمان گرفت که او را پرستش کنند و به او شرک نورزند و به پیامبران و امامان ایمان بیاورند. نوروز روزی است که علی(ع) در نهروان خوارج را هلاک کرد و کشتی نوح(ع) بر کوه «جودی» نشست. نوروز برای مسافرت خوب و برای زراعت و طلب حوایج بسیار نیکوست. عقد نکاح و ازدواج در چنین روزی نیکوست.

اما شیوه برگزاری نوروز با گذشت زمان دچار دگرگونی هایی شده است. هر گروهی از مردم آیین هایی را به آن افزوده یا از آن کاسته اند، ولی هسته مرکزی این جشن ها همچنان پایدار مانده است. آیین های میر نوروزی، عمو نوروز، پیشوازی نوروز، سبزه و دانه رویاندن، سفره چیدن، دور هم نشینی برای درک لحظه ورود سال نو، شادباش گویی، دادن پیشکش و هدیه، دید و بازدید، آشتی و سازش کنان و آیین پایانی سیزده بدر هنوز هم در بیشتر گروه های ایرانی معمول است. گذشته از این، عمده ترین نقش و ارزش نوروز ایجاد وحدت و تقویت همبستگی و یگانگی است. این ارزش نیز به دلیل ویژگی استمرار بدون انقطاع و خصلت وحدت آفرینی آن است. در واقع، جشن نوروز نوعی ستایش و پرستش خدای بزرگ همراه با سرور و شادمانی همگانی بوده است و با توجه به دعای تحویل سال و دست دعا بلند کردن بر آستان ربوبی در زیباترین مقطع از گردش روزها برگزار می شود.

هر روزتان نوروز، نوروزتان پیروز!

برگرفته از نشریه ماهانه شورای دانش آموزی دبیرستان فرهنگ ناحیه 2 اردبیل