طریقه ی گزارش نویسی

 

گزارش: عبارت است از دادن اطلاعات سازمان یافته یا نظر مشورتی در امری که بر مبنای آن اتخاذ تصمیم آگاهانه برای گیرنده امکان پذیر باشد.

انواع گزارش: اطلاعی، تحقیقی، تحلیلی

گزارش اطلاعی: اینگونه گزارشات بر مبنای وقایع و حقایق تهیه و تنظیم می شود و در آن گزارشگر اطلاعات لازم را اعم از پیشامدها و ارقام و آمار در اختیار گیرنده گزارش قرار می دهد بدون آنکه درباره مطالب گزارش توضیح بیشتری دهد یا به تفسیر و تحلیل اطلاعات بپردازد.مانند: گزارش روزانه، ماهانه و سالانه

گزارش تحقیقی: گزارش های تحقیقی یا پژوهشی بر پایه تحقیق و بررسی استوار است. این نوع گزارش ها گاهی صرفاً پژوهشی است و در آن گزارشگر تنها به ذکر تحقیقات و کشفیات تازه خود می پردازد و به گزارش خود کاملاً جنبه علمی و فنی می دهد و گاهی نحوه بهره برداری از کشف و تحقیق نیز مورد توجه قرار می گیرد و راه های استفاده پژوهش و انطباق آن با محیط خارج هم در گزارش منعکس می شود.

گزارش تحلیلی: این نوع گزارش را می توان کامل ترین نوع گزارش دانست زیرا که آمیخته ای از گزارش اطلاعی و تحقیقی است. در این نوع گزارش ها اطلاعات موجود و تجربه های اندوخته از یک سو و تحقیق آزمون های جدید از سوی دیگر به کار گرفته می شود و گزارش با تجزیه و تحلیل و تفسیر مطالب همراه است معمولاً در این نوع گزارش به حل مشکلات و مسائل می پردازند و آینده را پیش بینی می کند و برای مبنای تحقیق و به صورت علمی پیشنهادهایی ارائه می دهند.

شکل گزارش: هر گزارش مفصل از 3 بخش متمایز تشکیل شده است:

الف- بخش مقدماتی

ب- بخش اصلی

ج- بخش مراجعه

الف- بخش مقدماتی مطالب ذیل را در بر می گیرد:

1- جلد: معمولاً عنوان گزارش، تاریخ تهیه گزارش، تهیه کننده گزارش، دستور دهنده گزارش اطلاعاتی هستند که بر روی جلد منعکس می شوند.

2- صفحه عنوان: همان اطلاعات روی جلد اینجا هم منعکس می شود تا اگر روزی جلد کنده شد، خلاصه اطلاعات بر روی گزارش منعکس باشد.

3- دستوردهندگان

4- پیشگفتار: در این قسمت معمولاً دلیل وجودی گزارش و مراحل تهیه آن ذکر می شود.

5- فهرست مطالب

6- فهرست پیوست ها

ب- بخش اصلی شامل موارد ذیل است: مقدمه، متن گزارش، نتیجه گیری

1- مقدمه: که در آن هدف گزارش و خلاصه ای از آن ذکر می شود.

2- متن گزارش: از حیث محتوا به ترتیب مطالب زیر را در بر می گیرد:

الف- بررسی و تحلیل دقیق مساله

ب- بیان سیر تاریخی با توجه به تحقیقات پیشینیان

ج- جریان تحقیق در گزارش نوشته شود

د- بیان نکات مثبت و نتیجه بخش تحقیق

ه- آخرین اطلاعات به دست آمده در خصوص تحقیق

و- بیان نکات منفی در خصوص موضوع

ی- توصیه های لازم به گیرنده گزارش

3- نتیجه گیری

ج- بخش مراجعه شامل قسمت های زیر می باشد:

1- پیوستها

2- واژه نامه

3- نام نامه

4- فهرست منابع و مآخذ

نکات مهم اخلاقی در تهیه گزارش:

1- در گزارش هدف را به وضوح تعیین نمائید.

2- گزارش را با توجه به نیازهای گیرنده گزارش تهیه نمائید.

3- گزارش را به نحوی تعیین نمائید که در برگیرنده احاطه شما به کلیات و جزئیات موضوع باشد.

4- در هر مساله ای یا موضوعی حقیقت و واقعیت امر را به آگاهی گیرنده گزارش برسانید.

5- در تهیه گزارش منظور خود را روشن، با صراحت و وضوح بیان نمائید.

6- در گزارش بی طرفی خود را به طور کامل رعایت نموده و به این حقیقت واقف باشید که اعمال غرایض شخصی و تعصبات خشک و خالی و دخالت های بی جا در گزارش نویسی به هیچ وجه جایز نیست.

7- از به کار بردن افعال مجهول در گزارش خودداری نمائید.

8- هیچ مطلبی را بیان ننمائید مگر آنکه صد در صد به درستی آن اطمینان داشته باشید.

9- فوراً و بدون تامل به سخنان و گفته های افراد اعتماد نکنید.

10- در تحقیقات خود از شتابزدگی و عجله خوداری نمائید.

گزارش تجربیات

سه عنصر عمده در هر سازمانی، از جمله سازمان آموزش و پرورش را می‌توان تحت عناوین مدیران، کارکنان و مخاطبین نام برد. نوع فعالیت و زمینه‌های مختلف موجود در هر سازمانی، می‌تواند سبب تقسیم بندی‌های جزئی‌تری در هر یک از این گروه ها را باعث شود. مدیران در رده‌های مختلف ستاد و صف، کارکنان اداری و آموزشی را می‌توان به عنوان رده‌های این تقسیم ‌بندی در سازمان در نظر گرفت. به طور مشخص، حاصل و برآیند کلی فعالیت‌های همه این گروه ها، فرایندی تحت عنوان آموزش دانش‌آموزان را رقم می‌زند که خود شاخص‌های تخصصی ویژه‌ای برای سنجش میزان موفقیت در برخواهد داشت.

فرایند فعالیت‌ها در این سازمان را می‌توان حول سه محور اداری، آموزشی و پرورشی در نظر گرفت. تمام فعالیت‌ها در این سه حیطه برای تحقق هدف ارزشمندی است که همانا ارتقاء وضعیت ذهنی، جسمی، روانی و اجتماعی دانش‌آموزان نام گذاری می‌شود. در همه سازمان‌ها، زنجیره تصمیم‌گیری و عمل را در سه حیطه اجرا، گزارش دهی و تصمیم‌گیری می‌توان سراغ گرفت. حیطه برنامه‌ریزی را در این قسمت بحث نکرده‌ایم، که عنصر یا حیطه گزارش‌دهی را می‌توان جزء مهمترین بخش آنها دانست، چه می‌تواند زمینه تصمیم‌گیری‌های مناسب و حیاتی در درون سیستم را فراهم کند. مشکلی که هم اینک نظام اداری ما با آن روبه‌روست و در اغلب موارد گزارش‌های ناقص، جدول‌های فراوان، جمع‌آوری اطلاعات به شکل موازی، کیفی نبودن گزارش‌ها، فقدان بازخورد و عدم توانایی مدیران و به کارگیری آنها برای تصمیم‌گیری و ... عمده‌ترین مشکل این بخش ذکر می‌شوند. درک درست از امور و روابط سازمانی می‌تواند تأثیر مهمی بر نحوه گزارش‌دهی صحیح داشته باشد و زمینه‌ تصمیم‌گیری مناسب را فراهم کند.

برای استفاده از بقیه ی مقاله روی ادامه ی مطلب کلیک کنید.

روش تحقیق و پژوهش

دانش آموزان هم می توانند به راحتی بر روی یک موضوع خاص تحقیق کنند و هر چه در ذهن خود دارند را با طراح و شیوه ی خاص پژوهشی که به طور خلاصه بیان می شود، مطرح کنند. بطورکلی تحقیق به سه روش انجام می شود. انواع تحقیق: توصیفی، تحلیلی، تجربی.

1- روش توصیفی: در این روش بر روی تعدادی انسان یا هر شی دیگری بررسی کلی یا جزئی انجام می شود، مثلاً گندمهای این مزرعه پوسیده اند. که معمولاً ازطریق پرسش نامه یا نظر پرسی می توان به این روش تحقیق کرد، مثلاً می توانیم از افرادی که آن مزرعه را دیده اند از طریق پرسش نامه ای که خودمان قبلاً تهیه کرده ایم، نظرشان را بپرسیم.

2- روش تحلیلی: اصولاً رابطه بین دو مسئله را با روش تحلیلی بررسی می کنیم و عنوان این روش هم با کلمه«رابطه»، «ارتباط» و از این قبیل کلمات شروع می شود. مثلاً بررسی، ارتباط بذر با گندم های فلان مزرعه. در این روش فقط ارتباط بین دو موضوعی که قبلاً وجود داشته را بررسی می کنیم. خودمان آزمایشی انجام نمی دهیم چون قبلاً آزموده شده است.

3- روش تجربی: اصولاً اثر یک مسئله را روی یک مسئله دیگر می سنجد و با کلمه«اثر»، «تاثیر» همراه است. مثلاً اثر بذر بر گندم های مزرعه. حال آزمایش کننده خودمان هستیم باید این اثر توسط خود ما بررسی شود.

مراحل تحقیق: تحقیق یا پژوهش حتماً باید در غالب دستورالعمل خاص خود مطرح شود. یعنی ما باید با ابزار بیان آنچه در ذهن مان می پرورانیم، آشنا باشیم. مراحل تحقیق به طور خلاصه برای شما توضیح داده می شود.

1- عنوان: این مهم ترین قسمت تحقیق است. ابتدا باید بدانیم روی چه موضوعی می خواهیم تحقیق کنیم و بعد به درستی آن را بیان کنیم، یعنی برای بیان عنوان باید ابتدا تشخیص دهیم که تحقیق ما با کدام یک از سه روش(توصیفی، تحلیلی، تجربی) بررسی خواهد شد. پس برای بیان عنوان از کلمات مختص آن تحقیق، مثلاًً از «ارتباط» در پژوهش تحلیلی یا «اثر» در پژوهش تجربی استفاده می کنیم.

2- مقدمه: هر مطلبی را که در این رابطه به عنوان مقدمه بیان می کنیم، نباید به دور از مطلب اصلی باشد.

3- بیان مسئله: حدود100کلمه، یک صفحه یا دو صفحه باشد. دراینجا برای هرادعایی باید منبع داشته باشیم، می توانیم داخل پرانتزی نام آن کتاب یا نویسنده را ذکر کنیم. باید با نوشتن بیان مسئله خواننده کاملاً توجیه شود که مشکل چه بوده که ما این تحقیق را انجام داده ایم و قصد داریم چه بکنیم.

4- اهمیت و ضرورت پژوهش: باید به اهمیت موضوع مورد نظر اشاره کنیم و نشان دهیم که این تحقیق ضرورت داشته و می بایست انجام می شد.

5- عناوین پژوهشهای انجام شده پیرامون مسئله مورد نظر در داخل و خارج از کشور: در رابطه با آنچه می نویسیم، قبلاً مطالعه می کنیم و منابعی را که در خصوص موضوع تحقیق ما موجود است می یابیم. حال در این قسمت باید به عناوین پژوهش ها یا تحقیق هایی که مشابه تحقیق ما بوده و ما قبلاً مطالعه کردیم، اشاره کنیم. یکی از روش های بسیار آسان برای این قسمت استفاده از مقاله های اینترنتی است.

6- اهداف پژوهش: به دو بخش هدف کلی و هدف های جزئی تقسیم می شود. هدف کلی تقریباً به شکل عنوان بیان می شود و هدف جزئی عنوان را بر حسب جنس یا سن یا مقطع طبقه بندی می کند. مثلاً برای عنوان: تاثیر ورزش صبح گاهی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ابتدایی دبستان شاهد تهران، هدف کلی تعیین تاثیر ورزش صبح گاهی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ابتدایی دبستان شاهد تهران، و هدف جزئی تاثیر ورزش صبح گاهی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ابتدایی روی کلاس اولی ها، هدف جزئی دیگر تاثیر ورزش صبح گاهی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ابتدایی روی کلاس دومی ها و... بوده است.

7- سئوال ها یا فرضیه پژوهش: می توانیم در قالب سئوال(فرضیه) خواننده را متوجه اهدافمان بکنیم. بنابراین سئوالات باید با اهداف ارتباط داشته باشند و حتی تعداد سئوال ها با تعداد اهداف برابر باشند و در تحقیقات توصیفی و تجربی معمولاً در قالب سوال ولی در تحقیقات تحلیلی معمولا می توانیم در قالب فرضیه مطرح کنیم. باید فرضیه هایی را که قصد داریم بیازماییم جمع بندی و مشخص نماییم. در مورد مثال بالا که یک تحقیق تجربی یا نیمه تجربی است. هم به صورت سوال و هم فرضیه می توان مطرح کرد. سوال: آیا ورزش صبح گاهی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ابتدایی تاثیر دارد؟ فرضیه: ورزش صبح گاهی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ابتدایی تاثیر دارد.

8- ابزارهای اندازه گیری: وسایلی که ما با آن متغیرهایمان را می سنجیم و داده هایمان را جمع آوری می کنیم. پس ابتدا باید متغیرها را شناخت چون در تمامی ابزارها متغیرها گنجانده می شوند. متغیرها به دو دسته تقسیم می شوند: متغیر مستقل، که با دست کاری آن اثرش را بر روی متغیر وابسته اندازه گیری می کنیم. متغیر وابسته،‌ کمیتی که تغییر پذیری آن در اثر متغیر مستقل است. در مثال بالا متغیر مستقل ورزش صبحگاهی است چون خود مستقلانه بنا است، اثر بگذارد. متغیر وابسته پیشرفت تحصیلی است، چون بناست که تحت تاثیر ورزش قرار بگیرد. حال به بررسی ابزارها می پردازیم. برای تحقیقات از نوع توصیفی معمولاً این ابزارها شامل: مصاحبه، پرسشنامه، مشاهده و از این قبیل می باشد. در تحقیقات تجربی معمولاً ابزار آزمایشگاهی مانند: متر، فشارسنج، امتحان و از این قبیل می باشد.

9- داده های مورد نیاز: می توانیم متغیرها را در این قسمت تعریف کنیم و با هر توضیح دیگری بیان کنیم، مثلاً میزان فشار خون انسان اگر به تحقیق ما مربوط باشد باید بیان شود.

10- جامعه و نمونه آماری و روش های نمونه گیری: معمولاً حجم نمونه(تعداد افراد یا مواردی که روی آنها آزمایش یا تحقیق انجام می شود) برای تحقیقاتی که به روش تجربی(آزمایشی) انجام می شود، حداقل 15 نفر و برای روش های توصیفی معمولاً 100 نفر، ‌البته می توان گفت بطور کلی درشرایطی که همگنی درجامعه ما بیشتر باشد، می توانیم نمونه کوچک تری را انتحاب کنیم. از طرفی در روش تجربی گاهی آزمودنی ما فقط یک مورد است. حال برای انتخاب آزمودنی ها از میان کل می توان به روش های مختلفی عمل کرد، یکی از روش های نسبتاً دقیق انتخاب تصادفی است، به این صورت که ما از میان مثلاً یک کلاس می توانیم به طور تصادفی مضارب 5 دفتر کلاسی را انتخاب کنیم و دانش آموزان را بر حسب شماره هایی که در دفتر کلاس دارند جدا کنیم و بر روی آنها آزمایش انجام دهیم و یا تحقیق کنیم. گاهی در میان یک جامعه بزرگ تر مثل یک شهر به طور خوشه ای انتخاب می کنیم مثلاً در  هر منطقه ای از مناطق شهرداری آن شهر تعدادی دبیر را انتخاب می کنیم. اگر جامعــه ما یک مدرسه باشد از روش سرشماری هم می توانیم استفاده کنیم.

11- روش پژوهش: ذکر روش پژوهش(توصیفی، تحلیلی، تجربی)، مورد استفاده همراه با دلایلی منطقی برای استفاده از این روش در تحقیق ها جزو ضروریات است.

12- نحوه و چگونگی اجرای پژوهش: همه ی مراحل طی شده، و کارهای انجام شده را قدم به قدم به صورتی که زیاد طولانی و خسته کننده نباشد، می نویسیم.

13- روش های تجزیه و تحلیل آماری: روش های آماری متناسب با سئوال ها و فرضیه های پژوهش و سطوح اندازه گیری متغیرها دقیقاً توضیح داده می شود. در این قسمت باید قید کنیم که از چه روشی استفاده کردیم(روش آماری).

14- مراحل اجرای پژوهش: می توانیم یک زمان بندی از برنامه اجرایی پژوهش را در این قسمت بنویسیم.

15- نتیجه تحقیق: اگر نتیجه گیری ما تا این زمان به انجام رسیده باشد نتیجه حاصل از روش آماری را قید می کنیم.

آشنایی با گرافیک مطبوعاتی

صفحه آرایی Layout چیست؟ صفحه آرایی شاخه ای از ارتباطات تصویری است که موضوع آن ایجاد روابط مناسب، زیبا شناسانه و هدفدار در صفحه است ما بین عناصر نوشتاری تصویری و فضاهای خالی در چهارچوبی معین و از پیش طراحی شده. واژه فرانسوی Misenpage و لغت انگلیسی Layout هم به همین معنی است، به زبان ساده تر چیدن عناصر مختلف موجود در یک صفحه، عکس، طرح، مطلب، تیتر، سو تیتر، جاهای خالی و... به صورت چشم نواز و با یک هدف خاص و پیش بینی شده. فکرهای قبلی و مشخص و مهم تر از آن ثبات در آنها در موفقیت صفحه آرایی و نگه داشتن مخاطبین تاثیر ویژه ای دارد. اگر قرار به تغییر مکرر در قطع نشریه، تعداد ستون ها و پهنای آنها، قلم متن و حتی محل قرار گرفتن لوگو به خاطر نداشتن برنامه ای از پیش تعیین شده باشد مخاطبین زیادی آن را همراهی نخواهند کرد. برنامه ریزی برای انجام صفحه آرایی باید با توجه به هدف نشریه، زمینه انتشار و مخاطبان آن صورت گیرد. مسلماً صفحه آرایی یک نشریه علمی و تخصصی با هدف اصلی آموزش با نشریه دیگری با موضوع طنز که هدف عمده آن سرگرمی است، تفاوت خواهد داشت. این تفاوت در همه موارد است، از شکل لوگو و نوع و اندازه قلم گرفته تا تعداد و نرم افزار ستون ها. حرفه ای ترها بعد از تصمیم گیری در مورد همه این ها یک طرح کلی رسم می کنند به اسم ماکت صفحه یا پایه کار یا گرید، درست مثل یک نقشه ساختمانی و به این ترتیب است که کل نشریه سر و شکل مشخصی پیدا می کند و آن را از بقیه جدا می کند. در صفحه آرایی کامپیوتری گرید، روی صفحه مانیتور تعریف می شود که مطالب در آن چیده می شوند. 

قطع نشریه: قطع ثابت نشریه باعث شکل گیری هویتی ثابت در ذهن مخاطب می شود، تغییر این قطع هیچ گاه به معنای تنوع و جلوگیری از یکنواختی نخواهد بود. انتخاب این قطع هم باید با محتوای مطالب هماهنگی داشته باشد مثلاً به نشریه ای صرفاً خبری قطع A₃ که به اندازه روزنامه های سراسری نزدیک تر است، مناسب تر است، و یا قطع A₄ برای نشریه ای تخصصی مناسب تر است، اما قطعاً هیچ قانون خاصی وجود ندارد. قطع یک مجله دانش آموزی خیلی وقت ها تابع نوعی کاغذ است که در اختیارش می گذارند یا دستگاهی که مجله را تکثیر می کند که این یکی از توان سردبیر خارج است.

حاشیه سفید لبه ها: بعد از مشخص کردن قطع و اندازه صفحات، باید حاشیه سفید لبه ها را مشخص کرد تا مقیاسی برای چیدن مطالب وجود داشته باشد و بشود بر مبنای آن تعداد ستون ها و اندازه آنها، فاصله بین ستون ها، فاصله سطرها و.... را مشخص کرد. فضای سفید، نشانه تنفس و حیات متن است، هر صفحه به تناسب حجم مطالب نیاز به فضای سفید خاصی دارد که استفاده از آن در کنار سیاهی متن ایجاد کنتراست(تضاد) کرده و حروف را برجسته تر نشان می دهد. حاشیه سفید طرف عطف یک صفحه به دلیل قرار گرفتن فضای سفید دو صفحه روبرو در کنار هم باید از قسمت های دیگر کمتر در نظر گرفته شود.

ستون بندی: ستون بندی مناسب مانع خستگی چشم می شود. تک ستونی بودن صفحه آرایی جدا از خسته کردن مخاطب و رها کردن آن، به علت تمرکز ذهن روی دنبال کردن خطوط طولانی و گم نکردن سطر بعد باعث انحراف ذهن از درک مفهوم خواهد شد. مهم ترین عامل در تعیین طول و تعداد ستون ها، راحتی و سهولت مطالعه متن است که با توجه به قلم متن و طول مطلب انتخاب می شود. بهتر است طول ستون کمتر از 7 کلمه به جز صفحات ویژه مثل صفحه خبر که طول ستون ها تا 5 کلمه هم مجاز است و بیش از 14 کلمه و 9 سانتیمتر نباشد. اندازه و تعداد ستون ها در صفحات گوناگون شماره های مختلف یک نشریه باید ثابت بماند و حداکثر از چند نوع ستون مناسب استفاده شود. برای نشریات دانش آموزی که غالباً در قطع A₄ منتشر می شوند، عموماً 3 نوع ستون می تواند به کار برد:

ستون پهن: طول ستون های پهن را می توان بین 7-8 سانتیمتر در نظر گرفت و در اندازه A₄ از دو ستون پهن با فاصله 1-7/0 سانتیمتر می توان استفاده کرد.

ستون متوسط، طول این نوع ستون را می توان بین 5-6 سانتیمتر در نظر گرفت و در اندازه A₄ از سه ستون متوسط با فاصله 4-6 میلی متر می توان استفاده کرد.

ستون های نازک: طول ستونهای نازک 3/5-4 سانتیمتر است که در اندازه A₄ از چهار ستون نازک با فاصله 4-5 میلی متر می توان استفاده کرد.

هر نوع از این ستون بندی ها تاثیر بصری ویژه ای دارند، به طور مثال یک صفحه چهار ستونی از نظر بصری شلوغ تر و متنوع تر از یک صفحه دو ستونی است که آرام تر و سنگین تر به نظر می رسد وبرای القای حسن شلوغی وآشفتگی استفاده از این نوع ستون هنری مناسب تر است. حجم مطلب هم از عوامل دیگر تعیین کننده نوع ستون بندی است مثلاً استفاده از دو ستون برای اخبار کوتاه به دلیل نزدیک هم قرار گرفتن تیترهای مطالب که به صورت لکه های سیاه به نظر می رسند، ترکیب ناموزونی است، اما برای مقالات طولانی، مصاحبه ها و گزارش ها مناسب به نظر می رسد.

فاصله بین ستون ها: استفاده از فضای سفید به جای خط برای جلوگیری از تداخل ستون ها به دلیل ایجاد تضاد بین سیاه و سفید آرامشی را برای خواندن مطلبی طولانی در بر خواهد داشت. اما فاصله این ستون ها نباید تا اندازه به نظر رسیدن لکه سفید زیاد شود.

فاصله سطرها: بهترین راه برای به دست آوردن فاصله سطرها که بستگی زیادی به انتخاب قلم متن دارد، امتحان کردن و گرفتن نسخه های چاپ(پرینت) مختلف است. فاصله زیاد سطور باعث ایجاد حس از هم گسیختگی در متن می شود.

قلم متن: قلم متن از عناصری است که ثابت ماندن آن در صفحات مختلف ضروری است و تغییر مکرر قلم بدون منطق مشخص، باعث ترکیبی ناموزون و القاء آشفتگی خواهد شد. تغییر قلم بهتر است نهایتاً به دو یا سه صورت محدود و آن هم برای صفحات خاصی مثل شعر انجام شود. حروف چاپی(قلم ها) به طورکلی دارای چند مشخصه است که با تغییر آنها در برنامه های صفحه آرایی مختلف می توان به قلم دلخواه رسید. ذیلاً مشخصه های مهم انواع قلم بیان گردیده است:

نوع قلم Font: در برنامه های مختلف انواع مختلفی از قلم با نام های خاص وجود دارد مانند: لوتوس، زر، نازنین، و... در برنامه ورد یا زرنگار انتخاب نوع قلم به سبک و سیاق و حس کلی حاکم بر نشریه منوط است.

سیاق قلم Style: قلم ها از نظر قطر و ضخامت به انواع سیاه و نازک تقسیم می شوند. در قلم سیاه حروف توپر و برجسته تر از قلم نازک همان نوع است. حروف نازک و سیاه هم ارتفاع و تقریباً یک مساحت را اشغال می کنند، اما در اطراف حروف سیاه فضای آزاد کمتر و وزن حروف افزایش زیادی دارد. این حروف به دلیل سنگین تر بودن از نظر بصری و خسته کردن چشم، فقط در قسمت های خاصی مانند مقدمه، تیتر، میان تیتر، سو تیتر، سئوالات مصاحبه ها و... استفاده می شود.

اندازه قلم Point: اندازه حروف با واحدی به نام پوینت Point که کوچکترین واحد اندازه گیری چاپی است سنجیده می شود.

انتخاب پوینت قلم باید مطالعه متن را تسهیل کند و به ترکیب موزونی درصفحه برسد. اما معمولاً پوینت مناسب برای نشریات دانش آموزی بین 8 تا 18 است. نکته دیگر در مورد انتخاب قلم آن است که اگر چه نوع قلم متن نشریه باید حتی الامکان ثابت باشد، اما اندازه قلم را در مواردی خاص می توان تغییر داد، به طور مثال در مورد جدول های معرفی برنامه ها و فعالیت ها که حجم بیشتری می گیرند.

باید های نشریات دانش آموزی

الف) پرداختن به مسائل مبنایی و اعتقادی نسل جوان و نوجوان:

بر این پایه آرمان گرایی دینی و معنوی یکی از اسلوب های منطق حرکتی نشریات دانش آموزی است که برای به کار بردن چنین شیوه ای در نشریات شرایط زیر ضروری به نظر می رسد: بهره گیری از لطافت روحی دانش آموزان، استفاده از صاحب نظران دینی.

ب) توجه اساسی به مشکلات صنفی و آموزشی:

پر واضح است که هنگامی که یک نشریه به انعکاس جدی مشکلات دانش آموزان در محیط آموزشی می پردازد، زمینه جذابیت کاری خود را بالا برده و بر تعدد خوانندگان خود می افزاید.

ج) به کار بستن ادبیاتی مناسب:

به کارگیری ادبیات و نثر مناسب و متناسب با خوانندگان نشریه تاثیر فوق العاده ای برای رقبت دانش آموزان به خوانندگان مطالب مندرج دارد. چرا که اساساً شرط تاثیرگذاری یک پیام، همسانی زبان آن با زبان گیرنده پیام است.

د) استفاده از سوژه های جذاب:

مروری بر نشریات دانش آموزی، انتباه به این واقعیت دارد که به دلیل عدم وجود یک الگوی مناسب، دست اندرکاران نشریات را به آن واداشته است که از جراید رسمی و روزنه الگو پذیرند که این مسئله خود زمینه های خلاقیت و ابتکار را در نشریات دانش آموزی از بین خواهد برد.

خلق و خوی حضرت محمد

حضرت محمد مردی که مردم تنها با اندیشه هایش سر و کار داشته باشند نبود. وی در عین حال که مرد سیاست و جنگ بود، معنویت و پارسایی و محبت در او نمایان تر بود. کشمکش های مداوم نظامی و سیاسی مانع از آن نمی شد که در چهره ی او آرامش و صفایی را که از یک پیغمبر انتظار می رفت به روشنی نبینند.

هیچ مردی(و هیچ پیغمبری) در جامعه ی خویش از او پرنفوذ تر و محبوب تر نبوده است. پس از مرگ، وی همچنان در میان امتش به حیات خویش ادامه داد، و رفتار و گفتارش همواره سرمشق فکر و زندگی پیروانش بود. اکنون نیز پس از قرن ها هنوز "سنت" وی، در کنار قرآن، سرچشمه ی الهام مسلمانان است.

سخنش به الهام می مانست و عقیده اش را القا می کرد، از بحث و جدل و مشاجرات فلسفی و منطقی بیزار بود. در برابر کسانی که با وی به مشاجره بر می خواستند وی تنها به خواندن آیاتی از قرآن اکتفا می کرد و یا عقیده ی خویش را با سبکی ساده و طبیعی می گفت و به جدل نمی پرداخت.

سخنش از سخن قرآن کاملا مشخص بود و هر کسی آن را باز می شناخت. سبک بیانش، بر خلاف قرآن، عادی و عاری از هنرمندی تعبیر و پیچیدگی های فکری و لفظی بود و در عین حال جاذبه ای داشت که پیش ازآن که بر منطق شنونده بگذرد، دلش را می گرفت و در احساسش اثر می گذاشت. بیشتر به فطرت بشری توجه داشت و به بیداری مردم می پرداخت تا دانایی آنان؛ سخنش شنونده را بیشتر از آن که به تفکر فلسفی و منطقی وا دارد، به تامل درونی و وجدانی وا می داشت: ترکت فیکم واعظین: ناطقا و صامتا، الناطق" القرآن، و الصامت: الموت!

شعر را دوست می داشت اما از گفتن آن ابا داشت؛ گویی آن را برای خود ضعفی می شمرد. هرگاه سخن می گفت می کوشید تا سجع و وزن در آن راه نیابد و اگر به تصادف، جمله اش موزون و مسجع می گشت آن را عمدا در هم می ریخت؛ گویی توسل به صنعت و تفنن در الفاظ و عبارات را از صداقت و صمیمیتی که در سخنش می خواست به دور می دانست و خود را و اندیشه ی خود را جدی تر از آن می شمرد که بیانش رنگ فریب و تصنع گیرد و بی نیازتر از آن که بدان فریبندگی شاعرانه دهد.

محمد لحظه ای در کار خویش درنگ نداشت. آنچه را از مردم می خواست ساده و معقول و با فطرت سالم یک انسان هماهنگ بود. مسائل فلسفی پیچیده و گنگی نبود که برای فهمش نیازی به کسب علوم و فلسفه، و یا اندیشه های پیچ در پیچ باشد. سعادت انسان و نجات و کمال یک جامعه نیز به همین اصول فطری ساده و معقول بسته است: تنها الله را بپرستید، در برابر هیچ کس و هیچ چیز تسلیم نشوید، به یکدیگر خیانت نورزید، دخترانتان را از ترس ننگ یا فقر نکشید، بیهوده به روی هم شمشیر نکشید، به سخنان شاعرانتان که با سخنان گیرایی گروهی را به غرض لکه دار می سازند و گروهی را در ستایش به دروغ عزت و پاکی و نیکی می بخشند و نفوس را با خیالات واهی و شهوت و غارت و تحریک به فساد و کبر و گستاخی و تفاخرات نژادی و خانوادگی به تباهی می کشند گوش ندهید. یتیمان را بنوازید، گرسنگان را سیر کنید. از کاهنان و جن گیران و جادوگران دوری کنید. یکسره در تجارت غرق نگردید، از ستم و دروغ و خیانت و نفاق و خرافه و خونریزی و قساوت و رباخواری و غرور و کینه خو را رها سازید...

شیوه ی رفتار وی دلها را بدو شیفته می کرد و پستی ها را از روح ها می زدود، زندگی اش چشمه ی زاینده ی محبت و ایمان و جوش کار و امید و شادی و قدرت بود. با یارانش به گرمی و سادگی رفتار کرد و هر یک را به مناسبتی نامی می داد. یک روز علی(ع) را که در مسجد بر روی خاک خفته بود، بیدار کرد؛ چون سر و رو و جامه اش خاک آلوده بود، او را "ابوتراب" لقب داد.

می کوشید تا در محیط خشن و پرقساوت عرب بدوی، لطافت روح و ادب و محبت را رواج دهد، پرسیدند: بهترین حکم اسلام چیست؟ گفت: "اینکه به آشنا و بیگانه سلام کنی و طعام دهی، هرکس بتواند ولو با بخشیدن نیمه خرمایی و اگر نتوانست به زبان خوشی خود را از آتش دوزخ نجات دهد از آن دریغ نکند". در میان مردم خویش به زبان عیسی سخن می گفت: "یکدیگر را همواره دوست بدارید، اسلام محبت است؛ مردم خانواده و ناموس خداوندند، هیچ کسی از خدا غیرتمندتر نیست! مرا چون مسیحیان مستایید و چاپلوسی مکنید، مرا تنها بنده و رسول خدا بخوانید".

بر گروهی گذشت، به احترامش برخاستند، گفت: "هرگز پیش پای من برنخیزید و همچون آنان نباشید که برای تعظیم بزرگانشان قیام می کنند". اطفال را چنان دوست می داشت که در کوچه و بازار گردش جمع می شدند. یتیمان و بیوه زنان، بردگان و مردم گمنام و محروم به او دلگرم بودند. مردی که در بیرون بیم و هراس به دلها می افکند در خانه و شهرش، سرچشمه لطیف محبت و سادگی و برادری و گذشت بود. با زنانش چنان نرم و خوش رو و متواضع و رفیق بود که عمر از گستاخی دخترش نسبت به پیامبر به خشم می آمد.

وقتی وارد مدینه شد برای هر یک از زنانش یک حجره بنا کردند. دیوارها را از گل و کاه و سنگ و غالباً شاخه های درخت خرما که گل اندود می کردند بالا آوردند و سقف ها را با شاخه های خرما پوشاندند. درها از چوب عرعر بود و بر آن حلقه و کوبه نبود، و با انگشت بر آن می زدند.

تختی که بر آن می خوابید از چوب ساختند و کف آن را با لیف خرما پوشاندند. این بود خانه و زندگی مردی که زبانش دلها را لرزاند. مردی که در پاسخ علی(ع) که از شیوه ی زندگیش پرسید در چند رنگ زیبا و شگفت، خود را برای کسانی که شیفته ی زیبایی های روح یک انسان بزرگ و زیبایند نقاشی کرد:

معرفت، اندوخته من است.

خرد، بنیاد مذهب من است.

دوستی، اساس کار من است.

شوق، مرکب رهوار من است.

یاد خدا، مونس دل من است.

اعتماد، گنجینه ی من است.

غم، رفیق من است.

دانش، سلاح من است.

شکیبایی، ردای من است.

رضا، غنیمت من است.

فقر، فخر من است.

پارسایی، پیشه من است.

یقین، توان من است.

راستی، شفیع من است.

پرستش، سرمایه کفایت من است.

کوشش، سرشت من است.

و نماز، شادی من است.

بهار و من

بهار نه خوش گلیر، روحا داد وئریر

خیاله، دویغویا قول- قاناد وئریر

وارالسون شعریمیز، شاعرلریمیز!

هر گله، چیچکه تزه آد وئریر

چیخیر داغ دوشونه کورپه قوزولار

طرلانین سسینی عکس ائدیر سولار

سحر یوخوسوندان آییلدیر منی

سینه مه سیغمایان بویوک دویغولار

کونول دینج دورماییر، اویناییر ینه

ارلدن عاشقم حیات شعرینه

ایلک دفعه اوغلومین الیندن توتوب

چیخمیشام سحرین طرلان سیرینه

ئولومه جان وئرمه، ئولسن بهاردا

کونول مقدسدر، قالماسین داردا

بهارین عشقیله چیخیر یووادان

بالاسی دالیندا قاریشقالاردا

یاشیل کوینگینی گیینیر مئشه

یاخاما قوش کیمی قونور بنفشه

قوی مندن درس آلسین قوجا طبیعت

اودا کونلوم کیمی گولسون همیشه

بهار نه خوش گلیر، روحا داد وئریر

خیاله، دویغویه قول- قاناد وئریر

وارالسون شعریمیز، شاعرلریمیز!

هر گله، چیچکه تزه آد وئریر

صمد وورغون- 1937 ایجی میلادی ایلینده

برآمد باد صبح و بوی نوروز

برآمد باد صبح و بوی نوروز

به کام دوستان و بخت پیروز

مبارک بادت این سال و همه سال

همایون بادت این روز و همه روز

چو آتش در درخت افکند گلنار

دگر منقل منه آتش میفروز

چو نرگس چشم بخت از خواب برخاست

حسدگو دشمنان را دیده بردوز

بهاری خرمست ای گل کجایی

که بینی بلبلان را ناله و سوز

جهان بی ما بسی بودست و باشد

برادر جز نکونامی میندوز

نکویی کن که دولت بینی از بخت

مبر فرمان بدگوی بدآموز

منه دل بر سرای عمر سعدی

که بر گنبد نخواهد ماند این گوز

دریغا عیش اگر مرگش نبودی

دریغ آهو اگر بگذاشتی یوز

سعدی، دیوان اشعار، غزلیات